Erbaalı İrfan Aydın Web Sitesi....

Farz namazlarımızla beraber kılmış olduğumuz sünnet namazlara Revatib Sünnet denmektedir. Peygamber Efendimiz bu sünnet namazları kılmış ve bizlere kılınmasını emretmiştir. Genel olarak sabah namazının farzından önce iki rekat, öğle namazının farzından önce dört ve sonra iki rekat, ikindi namazının farzından önce dört rekat, akşam namazının farzından sonra iki rekat ve yatsı namazının farzından önce dört ve sonra ise iki rekat toplam 20 rekat namaz Efendimiz tarafından kılınmıştır ve kılınmasını bizlere tavsiye etmiştir. Bu sünnet namazları Sevgili Peygamberimiz bazen farklı rekatlarda kılmıştır.

Şöyle ki, sabah namazının sünneti hep iki rekat kılınır. Öğle namazının son iki rekat sünneti dört rekat olarak kılınabilir. Bu durumda ise iki rekatta bir selam verilerek dört rekat kılınabilir. Akşam namazının iki rekat sünneti altı rekat olarak kılınabilir. Yine bu durumda iki rekatta bir selam verilerek altı rekata tamamlanabilir. Yatsı namazının son iki rekat sünneti ise dört rekat olarak kılınabilir. Böyle bir şekilde yatsı namazının son iki rekat sünneti dört olarak kılınacak ise o zamanda yatsı namazının ilk sünnetini nasıl kılıyorsak aynen öyle kılarız.

Farz namazlara yukarıda saymış olduğumuz eklemeleri yapmak müstehaptır. Müstehap yapıldığı zaman sevap, yapılmadığında kınanma ve ayıplanma olmayan şeylere denir. Peygamber Efendimiz bazen yaptıkları bazen terk ettikleri durumlar içinde bu tabir kullanılmaktadır. Bu sebeple iki rekatlı namazları dileyen yukarıda aktardığımız şekilde fazlaca kılabilir. Bu bir emir değildir. Yapılırsa fazladan sevap elde edilir, yapılmaz ise herhangi bir kınanma yoktur.

Farz ve vacip namazlardan başka kılınan namazlara, sünnetler de dahil, nafile namaz denir. Mekruh vakitler haricinde her zaman nafile namaz kılmak caizdir.

Öğle ve yatsı namazının farzından sonra dört, akşamın farzından sonra altı rekat nafile namaz kılmanın fazileti hakkındaki hadis-i şeriflerden birkaçı şöyle:
(Öğle namazından önce ve sonra 4 rekat namaz kılmaya devam edene Cehennem haram olur.) [Tirmizi]

(Akşamdan sonra 6 rekat namaz kılanın, günahları deniz köpüğü kadar da olsa affedilir.) [Taberani]

(Akşam namazından sonra, konuşmadan 6 rekat namaz kılan, 12 yıl nafile ibadet etmiş gibi sevaba kavuşur.) [İbni Mace]

(Öğlenin farzından önce kılınan 4 rekat, yatsının farzından sonra kılınan 4 rekat namaz gibidir. Yatsıdan sonra kılınan 4 rekat namaz, Kadir gecesinde kılınan 4 rekat namaz sevabına eşittir.)[Taberani]

Öğle ve yatsı namazlarının sünnetlerinin dört rekat kılınabileceğine dair rivayetler de vardır. Öğlenin son sünnetine iki rekât daha ilâve edilerek kılınması menduptur. Cuma namazından sonra bir selâmla kılman dört rekât nafile namaz da müekked sünnetlerdendir. Çünkü Hz. Peygamber (a.s.v) öğleye nispet ederek şöyle buyurmuştur:

"Her kim öğle namazından önce dört rekât, öğle namazından sonra da dört rekât namaz kılarsa, Allah Tealâ onun cesedini cehennem ateşine haram kılar." (1) Yine:

"Hz. Peygamber (a.s.v) cuma namazından önce dört rekât, cuma namazından sonra da dört rekât namaz kılar, rekâtlar arasını (selâm ile) ayırmazdı."(2)

Öğle namazının sünneti her iki rekatta bir selâm verilir veya dört rekatın sonunda selâm verilir. Dört rekat sonunda selâm verilince, ilk oturuşta yalnız "Rabbenâ âtinâ" duası okunmaz. Üçüncü rekat için tekbir alınarak ayağa kalkınca yine "Sübhaneke" okunur. Sonra bu son iki rekat evvelki iki rekat gibi kılınır.

Yatsı namazının son sünneti de, dört rekat olarak kılınabilir. Taberanî'nin Evsat'ında rivayet edilen hadis ise söyledir:

"Öğleden önce dört rekât, yatsıdan sonra kılınanlara denktir. Yatsıdan sonra dört rekât, Kadir Gecesi'nde kılınanlara denktir."(3)

Bu halde tamamen ilk dört rekat gibi kılınır. Bununla beraber iki rekatta bir selam vermek sureti ile de kılınabilir. Bu takdirde her iki rekatın ka'desinde "Tahiyyat ile Salavatlar" ve "Rabbena atina" duası okunur. Geceleyin kılınan nafile namazlarda daha faziletli olan, böyle iki rekatta bir selam vermektir.

Akşam namazından sonra evvabin namazı kılmak sünnettir. Bu konuda, Ebu Hureyre (ra)'den nakledilen bir hadiste, Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur:

"Kim akşam namazından sonra aralarında kötü bir şey konuşmaksızın altı rekat namaz kılarsa, (kıldığı bu altı rekatlık namaz) onun için on iki senelik ibadete denk kılınır." (4)

Ayrıca Peygamberimiz (sav)'in, akşam namazından sonra altı rekat nafile namaz kıldığı ve

"Her kim akşam namazından sonra altı rekat nafile namaz kılarsa, denizlerin köpükleri kadar olsa bile günahları affedilir." dediği nakledilmektedir. (5)

Konuyla ilgili hadis kitaplarında yer alan rivayetlerin bazılarında, Peygamberimiz (sav)'in akşam namazından sonra dört rekat kıldığı ve kılmayı teşvik ettiği de yer almaktadır. (6) Hanefilerden, evvabin namazı, (akşam namazından sonraki namaz), akşam namazının iki rekat müekked sünnetiyle birlikte altı rekat olduğunu söyleyenler, bu rivayeti esas almaktadırlar.

Mezhebde tercihe şayan görüşe göre, bu namaz, akşam namazının müekked sünnetinin dışında altı rekatlık bir namaz olup, Hanefi alimleri, bu namazın kaç selamla kılınmasının daha faziletli olacağı konusunda ihtilaf etmişlerdir. Bazıları, altı rekatın tümünün bir selamla kılınmasını daha faziletli görürken, bazısı iki selamla, bazısı da üç selamla kılınmasının daha faziletli olacağını söylemişleridr.

Dipnot:

1- Bu hadisi Buharî rivayet etmiştir. Ebu Dâvud, Tirmizî, İbni Mace ve İbni Huzeyme'nin Ebu Eyyub'dan rivayet ettiği şu hadis de bunu kuvvetlendirmektedir "Öğleden önce içinde selâm bulunmayan dört rekât namaz için göklerin kapıları açılır."
2- İbni Mace ve Taberanî Mûcem'inde rivayet etti. Fakat bu hadisin senedi zayıftır. Nasbu'r Râye, II, 206.
3- Sübülü's-Selâm, II, 4.
4- Tirmizi-Salat, 431
5- Heysemi, Mecmuuz Zevaid, II, 230; Şevkani, III, 64. Her iki kaynakta Taberaniden nakleder.
6- Heysemi, Mecmuuz Zevaid, II, 230; Şevkani, III, 64. Her iki kaynakta Taberaniden nakleder.

Kaynak: Vehbe ez-Zuhayli, Fıkhul İslam, c. II, s.173.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Öğlenin son iki rekât sünnetini dört rekât kılmak müstehabdır. O zaman ya her iki rekâtta bir selâm verilir veya dört rekât bütün olarak kılınır. Dört rekât olarak kılınacaksa yatsının ilk sünneti gibi kılınır.

Yatsı namazının son sünneti de, dört rekât olarak kılınabilir. Bu halde tamamen ilk dört rekât gibi kılınır. Bununla beraber iki rekâtta bir selâm vermek sureti ile de kılınabilir. Geceleyin kılınan nafile namazlarda daha faziletli olan, böyle iki rekâtta bir selâm vermektir.  (Büyük İslam İlmihali)

Görüldüğü gibi öğle ve yatsı namazlarının son sünnetleri dörder rekât olarak kılınabilir. Ancak Efendimizin bu sünnetleri dört rekât olarak kıldığına dair rivayetler varsa da, hadislerin genelinden anlaşılan, Efendimizin daha çok bu sünnetleri iki rekât olarak kıldığıdır. Zaten öteden beri devam eden ümmetin uygulaması da bunu desteklemektedir. Bunun için öğle ve yatsı namazlarının son sünnetlerini iki rekât olarak kılmanın daha faziletli olduğu, ancak kişinin yerine göre bu sünnetleri dört rekât olarak da kılabileceği şeklinde bir değerlendirme yapmak uygun olacaktır.